19 мая супрацоўнікі Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа былі на выязным мерапрыемстве ў Глыбоцкім раёне. Яны наведалі Падсвільскую сярэднюю школу імя Героя Савецкага Саюза П.М. Казлова. У Падсвілле навукоўцы былі запрошаны начальнікам аддзела адукацыі Глыбоцкага райвыканкама Таццянай Вячаславаўнай Гаўрылавай. Прыехалі супрацоўнікі Інстытута ў Глыбоцкі раён, каб расказаць мясцовым настаўнікам аб выніках працы даследчыкаў у галіне нацыянальнага мовазнаўства, найперш аб тых публікацыях, якія створаны ў дапамогу настаўнікам, а таксама каб распавесці аб асобах, жыццёвы лёс якіх быў знітаваны з Глыбоччынай.
Урачыстая сустрэча ў Падсвільскай сярэдняй школе Глыбоцкага раёна
Сустрэча супрацоўнікаў Інстытута мовазнаўства, яго дырэктара Ігара Лявонавіча Капылова, загадчыка аддзела дыялекталогіі і лінгвагеаграфіі Веранікі Мікалаеўны Курцовай і навуковага супрацоўніка аддзела лексікалогіі і лексікаграфіі Анастасіі Андрэеўны Марозавай, была надзвычай шчырай і цёплай. Атмасфера гасціннасці і зацікаўленасці панавала паўсюль з самага пачатку візіту акадэмічных даследчыкаў у пасялковую школу. Яе стварала сама дырэктар навучальнай установы Людміла Іванаўна Сауліч. Вітальным словам і караваем на парозе школы гасцей сустракалі вучні. Каравай, спечаны майстрамі Падсвільскай школы, быў цёплы, духмяны, ён нібы дарыў дабро, настройваючы не толькі на ўрачыстасць і важнасць сумеснай сустрэчы, але і яе адкрытасць, узаемную шчырасць.
Удзельнікаў сустрэчы вітае Л.І. Сауліч
Узнагарода Т.В. Гаўрылавай
У вялікай школьнай зале сабралася шмат зацікаўленых прысутных, пераважна настаўнікаў. Перад імі з дакладам, які суправаджаўся прэзентацыяй, выступіў І.Л. Капылоў. У публічнай дэманстрацыі вынікаў працы Інстытута сцісла было расказана пра гісторыю установы і вельмі падрабязна пра яго навуковыя выданні, адрасаваныя ў дапамогу настаўнікам, выкладчыкам. Асобныя з інстытуцкіх выданняў, пераважна тлумачальныя і іншыя слоўнікі, як надзея на трывалае супрацоўніцтва і супольнае вырашэнне праблем навучання беларускай літаратурнай мове, дакладчык падарыў Падсвільскай школе. Падчас свайго выступлення І.Л. Капылоў звярнуў увагу і на тыя моманты ў магчымым супрацоўніцтве, якія дапамогуць ініцыятыўным школьным настаўнікам паказаць вынікі іх даследчай працы, падрыхтаванай сумесна з вучнямі. У мясцовай школе, дарэчы, шмат робіцца ў гэтым кірунку, у тым ліку і асабіста яе дырэктарам Людмілай Іванаўнай Сауліч, а таксама настаўніцай беларускай мовы і літаратуры Таццянай Іосіфаўнай Пасюк, якая па сумяшчальніцтве ўзначальвае цяпер школьны краязнаўчы музей.
Пра выданні Інстытута мовазнаўства школе расказвае І.Л. Капылоў
Тэму наладжвання кантактаў паміж акадэмічным мовазнаўствам і школьнай адукацыяй, актуалізаваную ў выступленні І.Л. Капылова, працягнула А.А. Марозава. Яна не толькі расказала настаўнікам пра дзейнасць Школы юнага лінгвіста, якая працуе пры Інстытуце, але і адказала на пытанні педагогаў, заклікала звяртацца ў інстытут па практычную дапамагу, карыстацца таксама службай моўнай даведкі, якая нядаўна пачала сваю працу ў адкрытым доступе.
Да ліку адметных навуковых выданняў, якія былі створаны ў Інстытуце мовазнаўства і прадэманстраваны на сустрэчы, належыць кніга “Язэп Драздовіч. Моўная і этнаграфічная спадчына : архіўныя матэрыялы” (Мінск, 2022). Гэту грунтоўную фундаментальную працу падрыхтавала да друку супрацоўнік аддзела дыялекталогіі і лінгвагеаграфіі Ірына Уладзіміраўна Галуза.
Пра кнігу, гісторыю і асаблівасці яе падрыхтоўкі да публікацыі расказала прысутным навуковы рэдактар выдання В.М. Курцова.
Выданне “Язэп Драздовіч. Моўная і этнаграфічная спадчына : архіўныя матэрыялы” ўнікальнае не толькі сваім зместам. Яно раскрывае яшчэ адну іпастась гэтай яркай неардынарнай асобы пачатку ХХІ стагоддзя – расказвае пра Язэпа Нарцызавіча Драздовіча як лексікографа, чалавека, якія збіраў народныя моўныя скарбы, апрацоўваў іх. Частку сваіх лексічных матэрыялаў ён даслаў у Інстытут беларускай культуры, з якім падтрымліваў адносіна пераважна праз Б. Эпімах-Шыпілу, даследчыкам, які займаўся непасрэдным упарадкаваннем і рэдагаваннем тлумачальнага акадэмічнага слоўніка жывой беларускай мовы. Важным вынікам працы Я.Н. Драздовіча, звязаным з паўночна-заходнім рэгіёнам Беларусі, з’яўляюцца лексічныя матэрыялы, якія ў кнізе згодна з традыцыяй называння дыялектных слоўнікаў, выдадзеных на пачатку дзейнасці Інбелкульта, маюць назву “Краёвы слоўнік Дзісеншчыны”. Аднак Дзісеншчыне, дзе жыў Я.Н. Драздовіч, прысвечаны не толькі гэты раздзел з навуковага даследавання “Язэп Драздовіч. Моўная і этнаграфічная спадчына : архіўныя матэрыялы”. Такіх матэрыялаў у выдадзенай працы насамрэч шмат. Яны складаюць змест пераважнай большасці раздзелаў кнігі: спецыяльных тэматычных, тэрміналагічных ці блізкіх да тэрміналагічных словазбораў, раздзела пра адметныя выслоўі і ўстойлівыя словазлучэнні, гукаперайманні. Тут знойдзецца месца чытачам розных густаў: тым, хто цікавіцца і мясцовай гаворкай, і мясцовай фальклорнай спадчынай, і этнаграфічнымі адметнасцямі края.
Знаёмства з кнігай І. У. Галуза “Язэп Драздовіч. Моўная і этнаграфічная спадчына : архіўныя матэрыялы” жыхароў гарадскога пасёлка Падсвілле, яе прэзентацыя менавіта ў Падсвіллі была невыпадковай. У асноўным фондзе краязнаўчага музея мясцовай школы істотная частка экспазіцыі прысвечана ўраджэнцу Глыбоччыны Я.Н. Драздовічу, яркаму самародку, шмаграннай таленавітай асобе. Новая грань яго разнастайных талентаў адлюстравана ў манаграфічным даследаванні І. У. Галуза “Язэп Драздовіч. Моўная і этнаграфічная спадчына : архіўныя матэрыялы”. Думаецца, што гэта грунтоўнае выданне будзе адным з самых адметных і запатрабаваных экспанатаў у наведвальнікаў не толькі школьнага музея, але і многіх жыхароў Глыбоччыны.
У школьным краязнаўчым музеі г.п. Падсвілле
В.М. Курцова
