Прастора мовы. Моўныя сувязі. Гісторыя слоў: выбраныя працы / Генадзь Цыхун ; уклад. Я.В. Волкава ; уступ. арт.: М.П. Антропаў, С.М. Запрудскі ; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа. – Мінск: Беларуская навука, 2018. – 315 с.
ISBN 978-985-08-2246-8.
У кнізе даследуюцца праблемы арэальнай лінгвістыкі, гістарычных моўных сувязяў, сацыялінгвістыкі, этымалогіі, тэрміналогіі, мінулае і сучаснае беларускай мовы. Зборнік змяшчае 52 артыкулы, біяграфічны нарыс пра аўтара, прадметны паказальнік.
Адрасавана філолагам, гісторыкам і ўсім тым, хто цікавіцца этымалогіяй,гісторыяй беларускай мовы на шырокім славянскім фоне.
-----------------------------------------------------------------
ЗМЕСТ
Спіс скарачэнняў крыніц і літаратуры 3
Ад укладальніка (Яўгенія Волкава) 7
Генадзь Цыхун: нарыс жыцця і навуковай дзейнасці
(М.П. Антропаў, С.М. Запрудскі) 8
Арэалагічныя даследаванні
|
Аспекты славянскай арэальнай лінгвістыкі |
19 |
|
Нататкі пра некаторыя беларускія адпаведнікі славянскім архаізмам |
35 |
|
Інавацыі славянскіх кантактных зон |
42 |
|
Пра зборыкi-цымборыкi i шляхi мiграцыi цэнтральнаеўрапейскiх слоў на Беларусь |
46 |
|
О балтийско-славянском языковом союзе |
50 |
|
Беларуска-паўднёваславянскія лексічныя сувязі (Некаторыя праблемы i вынікі) |
53 |
|
Балканаславіка: праблемы і вынікі |
66 |
|
Паўднёваславянска-ўсходнеславянскія моўныя сувязі (да праблемы славянскага ўкладу ў балканскі моўны саюз) |
74 |
Гістарычна-моўныя праблемы
|
Белорусский язык (краткий очерк) |
103 |
|
У славянскім кантэксце |
123 |
|
Шляхі ўладкавання беларускай тэрміналогіі |
126 |
|
Роля знешніх фактараў у гісторыі беларускай лінгвістычнай тэрміналогіі (у сувязі з даследаваннямі Карла Гутшміта і Германа Бідэра) |
130 |
|
Пра некаторыя пытанні тэрміналагічнай працы ў Беларусі |
135 |
|
Да беларуска-славенскіх дачыненняў (гістарычна-моўная праблематыка) |
139 |
Міжмоўныя кантакты і паралелі
|
Эксклюзіўныя міжславянскія ізалексы і праславянская арэальная структура |
145 |
|
Рэдкія міжславянскія словаўтваральныя паралелі |
152 |
|
З балгарска-беларускіх моўных паралеляў |
156 |
|
Думкі пра іншаславянска-беларускую перакладную лексікаграфію (у сувязі з завяршэннем працы над “Балгарска-беларускім слоўнікам”) |
162 |
|
Некаторыя праблемы кантактнай лінгвістыкі (адносна тэрміна і паняцця "кантактная зона") |
167 |
|
Адносна лінгвістычнага тэрміна "пранікненне" (тэрміналагічнае эсэ) |
171 |
|
Паўночны фрагмент заходнеславянска-ўсходнеславянскай кантактнай зоны |
175 |
|
Славістычныя інтарэсы І.І. Сразнеўскага (Рэзія і ўсходнія славяне) |
180 |
Сацыялінгвістыка і экалінгвістыка
|
Сацыялінгвістычныя, сацыякультурныя і псіхалагічныя асновы змешанага маўлення |
186 |
|
Моўная саматоеснасць у святле экалінгвістыкі |
195 |
|
Моўны канфармізм, моўная дыверсія і іншыя тэрміналагічныя метафары |
202 |
|
Языковая интеграция, языковая экология и языковые союзы |
209 |
|
Славянские литературные микроязыковые проекты в эколингвистической перспективе |
214 |
Этналінгвістычныя эцюды
|
Полесские нарубы (лингвоэтнический аспект) |
221 |
|
Русавы дзед (да паходжання народных міфонімаў) |
228 |
|
Из блокнота участника полесских экспедиций (1. куміна вада; 2. Чагошчы и Чугайка; 3. крычаць як боўгары) |
231 |
|
“Паберкі” з Палесся (4. У капелюшох; 5. Осетня пора; 6. Поночная ноч; 7. Лічна праўда) |
236 |
Этымалогія і анамастыка
|
Этымалагічны каментарый да "Альпенскага дыялектнага слоўніка" |
241 |
|
Кітай у беларускай лексіцы |
246 |
|
Пра назвы некаторых беларускіх гарадоў |
250 |
|
З нёманскай гідраніміі |
256 |
|
"Мне сонцам свеціць Наднямонне..." (Нататкі аб уласных імёнах у "Новай зямлі") |
261 |
|
Бел. ке, кі ‘і, ды’ |
263 |
|
З беларуска-польскай этымалогіі (польск. pieczara ‘пячора’; бел. піскуж ‘пячкур’) |
266 |
|
Некалькі беларускіх этымалогій (подлы, прыўкрасны) |
269 |
|
Скем, шкем ‘лісіца’ |
273 |
|
Алуха (пра адзін праблемны архаізм) |
276 |
|
Суконнікі (да праблемы размежавання этымалагічных амонімаў) |
277 |
|
Бералоз (новыя версіі паходжання слова) |
279 |
|
Падляшскія этымалогіі (Проковэць. Стула. Фэрцік. Майсы. Пошесть. Бронтатісе. Хаткі.) |
280 |
|
Беларускататарскае прыначъ |
284 |
|
Гузлы ‘чары’ (з беларускіх адпаведнікаў славянскім архаізмам) |
286 |
|
Сенгагус (пра адзін выпадак народнай адаптацыі іншамоўнага тэрміна) |
288 |
|
З’ян ‘знак, след’? |
289 |
|
Славянскі рэгіяналізм дрóўка ‘першацёлка’ |
291 |
|
Белоруско-български паралели от етимологична гледна точка (Някои допълнения и уточнения към „Български етимологичен речник“) |
293 |
Varia
|
У справе лексічнай нормы ў славацкай мове |
300 |
|
Праблематыка транслітарацыі арабскаграфічных тэкстаў татараў Вялікага Княства Літоўскага ў кантэксце аналагічнай славянскай праблематыкі |
305 |
Прадметны паказальнік 310
