12 – 13 верасня 2023 года ў г. Бішкеку (Кыргызская Рэспубліка) адбыўся XVI форум творчай і навуковай інтэлігенцыі дзяржаў-удзельніц СНД.  Асноўная тэма форуму: праз узаемадзеянне культур да садружнасці і міру. Работа форуму была арганізавана ў фармаце пленарнага пасяджэння, агульнай дыскусійнай сесіі “2023: Год рускай мовы як мовы міжнацыянальных зносін у СНД”, дыскусійных пляцовак “Развіццё дыялогу культур краін СНД”, “Агульная навукова-адукацыйная прастора Садружнасці”, “Моладзь краін Садружнасці ў валанцёрскіх ініцыятывах”, “Чынгіз Айтматаў і сучаснасць”.

13–14 верасня 2023 г. у Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа ДНУ «Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі» прайшла Міжнародная навуковая канферэнцыя «Сучасныя праблемы анамастыкі» (да 100-годдзя з дня нараджэння М. В. Бірылы). Арганізатарам мерапрыемства выступіў аддзел лексікалогіі і лексікаграфіі.

Гэтая профільная навуковая канферэнцыя стала другой па ліку і была прысвечана юбілейнай даце з дня нараджэння аднаго з самых буйных вучоных-лінгвістаў другой паловы ХХ стагоддзя, заснавальніка беларускай школы анамастыкі Мікалая Васільевіча Бірылы.

14 верасня 2023 года з 10:00 да 12:00 у Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа адбудзецца Круглы стол «Мікалай Васільевіч Бірыла: шматграннасць асобы» (да 100-годдзя з дня нараджэння).

Месца правядзення: вул. Сурганава, 1/2, п. 302.

Таксама будзе арганізавана анлайн-трансляцыя на YouTube-канале інстытута:

https://youtube.com/live/AHV7Pde9UeM

Запрашаем усіх зацікаўленых!

Дню беларускага пісьменства і Году міру і стваральнай працы прысвячаецца: Рэспубліканская навукова-практычная канферэнцыя «Гарадоцкія чытанні ‒ 2023»

2 верасня адначасова з урачыстасцямі, якія ладзіліся з нагоды Дня беларускага пісьменства, у Гарадку прайшла Рэспубліканская навукова-практычная канферэнцыя. Навуковы форум, як неад'емны атрыбут у складзе разнастайных мерапрыемстваў па святкаванні Дня беларускага пісьменства, ужо адбыўся ў 30-ы раз. Яго арганізацыяй займаліся Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь, Віцебскі абласны выканаўчы камітэт і Гарадоцкі раённы выканаўчы камітэт. Аднак асноўныя клопаты па правядзенні канферэнцыі на высокім навуковым узроўні былі ўскладзены на Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры. Удзельнікаў канферэнцыі і гасцей шчыра прымала сярэдняя школа № 2 г. Гарадка імя А. П. Сабалеўскага на чале з яе дырэктарам Нінай Мікалаеўнай Яфрэмавай. Гаспадары зрабілі ўсё, каб навукоўцы не мелі ніякіх праблем.

Беларуская лінгвістыка. Вып. 90 / НАН Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа; рэдкал.: І.Л. Капылоў (гал. рэд.), В.М. Нікалаева (адк. сакратар) [і інш.]. – Мінск: Беларус. навука, 2023. –  178 с.

Часопіс уключае артыкулы айчынных даследчыкаў, прысвечаныя актуальным пытанням беларускага мовазнаўства. Праблемы функцыянавання беларускай мовы разглядаюцца на лексічным, словаўтваральным, фанетычным і марфалагічным узроўнях. Пэўнае месца займаюць артыкулы па пытаннях лексікаграфіі, семантыкі, медыятэксту, фразеалогіі, запазычвання, гісторыі беларускай мовы, а таксама беларускататарскага рукапісу XVII ст. У выпуску змешчаны матэрыялы, прысвечаныя

50-гадоваму юбілею часопіса “Беларуская лінгвістыка”, нататкі па этымалогіі і культуры мовы, хранікальная інфармацыя і рэцэнзіі на новыя навуковыя выданні.

Французска-беларускі слоўнік скарачэнняў / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа, Мінскі дзярж. Лінгв. Ун-т ; уклад.: А.А. Завадская [і інш.] ; навук. рэд.: А.А.Завадская, Я.В. Волкава. – Мінск : Беларуская навука, 2023. – 416 с.

Французска-беларускі слоўнік скарачэнняў змяшчае каля 8 тыс. Скарачэнняў (больш за 11 тыс. расшыфровак). Абрэвіятуры сустракаюцца ў тэкстах рознай жанравай прыналежнасці і могуць ускладняць іх разуменне. Слоўнік закліканы дапамагчы вырашыць праблемы з дэшыфрацыяй абрэвіятур і іх адаптацыяй сродкамі беларускай мовы.

Прызначаны для шырокага кола чытачоў – навучэнцаў, студэнтаў, спецыялістаў, якія карыстаюцца французскай мовай у навучальнай, навуковай, прафесійнай дзейнасці, а таксама ў прыватным жыцці.

Алексяевіч, Г.В. Усходне- і заходнеславянскае моўнае ўзаемадзеянне ў XIV–XVII стст. / Г.В. Алексяевіч ; навук. рэд. М.П. Антропаў. – Мінск : Беларуская навука, 2023. – 281 с.

У манаграфіі даследуецца праблема ўсходне- і заходнеславянскіх моўных кантактаў, у прыватнасці ўплыў чэшскай мовы на старабеларускую, стараўкраінскую і старарускую мовы. Па выніках гісторыка-этымалагічнага аналізу было ўстаноўлена больш за 180 запазычанняў чэшскага і чэшска-польскага паходжання ва ўсходнеславянскіх мовах XIV–XVII стст. Іх пранікненне абумоўлена пашырэннем чэшскай літаратурна-пісьмовай традыцыі сярод іншых заходнеславянскіх народаў у XIV–XVI стст. Польская мова часта выступала ў ролі пасрэдніка, праз якую ўсходнеславянскімі мовамі запазычваліся чэшскія словы. Разам з тым, існавалі прамыя шляхі пранікнення багемізмаў, перадусім у старабеларускую і стараўкраінскую мовы.

Адрасуецца славістам, этымолагам, гісторыкам мовы і спецыялістам па міжславянскіх моўных сувязях.

pragrama_suchasnyya_prablemy_anamastyki.pdf

Шаноўныя калегі!

13–14 верасня 2023 г. у Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа ДНУ “Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі” будзе праводзіцца Міжнародная навуковая канферэнцыя “Сучасныя праблемы анамастыкі” (да 100-годдзя з дня нараджэння М.В. Бірылы).

У рамках мерапрыемства запланавана правядзенне круглага стала «Мікалай Васільевіч Бірыла: шматграннасць асобы»

Рэгламент работы і спіс удзельнікаў апублікаваны ў праграме канферэнцыі.

З 26 па 30 чэрвеня 2023 года супрацоўнікі Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа знаходзіліся ў планавай дыялекталагічнай экспедыцыі, якая праходзіла ў Кіраўскім раёне Магілёўскай вобласці. Гэтым разам даследчая група складалася з супрацоўнікаў аддзела дыялекталогіі і лінгвагеаграфіі Вадзіма Шклярыка і Ірыны Галавіной і супрацоўніцы аддзела лексікалогіі і лексікаграфіі Анастасіі Марозавай.