infarmacyynae_pismo_belaruska-polskaya_kanferencyya.doc

Шаноўныя калегі!

У Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа 4−5 кастрычніка 2016 г. праводзіцца сумесная з Інстытутам славістыкі ПАН Міжнародная навуковая канферэнцыя “Беларуска-польскія культурна-моўныя ўзаемаадносіны: ад гісторыі да сучаснасці”

Праблематыка канферэнцыі

• Пытанні міжмоўнага арэальнага ўзаемадзеяння

• Дыялект у беларускім і польскім дыскурсе

•Беларуска-польская лексікаграфія

• Помнікі беларускай і польскай моў як крыніцы вывучэння анамастыкі

6 мая 2016 года на “Першым міжнародным навуковым кангрэсе беларускай культуры”, што сёлета праводзіўся ў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, працавала тэматычная сесія “Нацыянальная мова”, якая сабрала 39 даследчыкаў-лінгвістаў, культуролагаў, гісторыкаў і філосафаў з Беларусі, Літвы, Расіі, Польшчы і іншых краін.

БЕЛАРУСКАЯ ДЫЯЛЕКТАЛОГІЯ: МАТЭРЫЯЛЫ І ДАСЛЕДАВАННІ / Зборнік навуковых артыкулаў / Нац. акад. навук Беларусі. Цэнтр даследаванняў бел. культуры, мовы і літ-ры НАН Беларусі, Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа; рэд. В.М. Курцова, Л.П.Кунцэвіч. – Вып. 4. - Мінск: РУП “Выдавецкі дом “Беларус. навука”, 2016. – 403 с.

Чарговы выпуск выдання «Беларуская дыялекталогія. Матэрыялы i даследаванні» з’яўляецца адрасным, ён прысвечаны 80-гадоваму юбілею вядомага беларускага дыялектолага Ф.Д.Клімчука. Значная частка прац у зборніку – гэта архіўныя лексічныя матэрыялы ca спадчыны беларускіх народных гаворак пачатку 20-х гадоў XX ст. Істотнае месца ў выданні займае падборка слоў па дыялектнай парэміялогіі. У кнізе таксама асвятляюцца некаторыя тэарэтычныя праблемы нацыянальнай дыялекталогіі. Тэксты сучаснага вясковага маўлення рэпрэзентуюць беларускую гаворку не толькі з розных рэгіёнаў Беларусі, але i з Віленшчыны. Інфармацыйна-даведачны блок матэрыялаў уключае паказальнік слоў, прынятыя для выдання скарачэнні i іншыя звесткі.

Кантакты паміж беларускімі і польскімі навукоўцамі-гуманітарыямі маюць глыбокія карані. 

На акадэмічным узроўні ў галіне мовазнаўства яны былі распачаты фактычна падчас стварэння Інстытута беларускай культуры. Якраз у 20-х гадах мінулага стагоддзя для вывучэння польскай мовы ў Беларусі была створана спецыяльная камісія. Тады ж малады мовавед Г.Шкляр пачаў працу над дысертацыяй «Польскія элементы ў сучаснай беларускай мове», якую з-за збегу абставін так і не абараніў. Але праца захавалася і знаходзіцца цяпер у прыватным архіве лінгвіста ў Кастраме (Расія).

30 сакавіка 2016 года адбылася сустрэча маладых вучоных з дырэкцыяй Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа НАН Беларусі, на якой былі абмеркаваны актуальныя пытанні навуковага і грамадскага жыцця моладзі Інстытута: навуковая дзейнасць, перспектывы кар’ернага росту, матэрыяльнае становішча маладых супрацоўнікаў і інш.

Кіраўнік Інстытута мовазнаўства — аб справаводстве па-беларуску, сучасным варыянце «трасянкі» і пераемнасці з часоў ВКЛ.

У сферы даследаванняў беларускай мовы не так даўно адбылася знакавая падзея. У складзе Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры адноўлены Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа, які пэўны час быў аб'яднаны ў адным філіяле з Інстытутам літаратуры імя Янкі Купалы. Яго дырэктарам прызначаны Ігар КАПЫЛОЎ (добра вядомы чытачам «Звязды» па рубрыцы «Родныя тапонімы», а таксама як эксперт у многіх пытаннях, датычных лінгвістыкі). Мы сустрэліся з ім, каб першымі распытаць пра далейшыя планы развіцця інстытута і паразважаць пра сучасны стан беларускай мовы.

10 сакавіка ў Цэнтральнай навуковай бібліятэцы імя Якуба Коласа НАН Беларусі адбылася прэзентацыя электроннага выдання “Канкарданс беларускай мовы ХІХ стагоддзя”.

Канкарданс – унікальны лексікаграфічны даведнік, які пабачыў свет у Выдавецкім доме “Беларуская навука” ў канцы мінулага года. Ён уяўляе сабой комплекс слоўнікаў, складзеных на аснове корпуса тэкстаў, заснаванага на ўсіх творах мастацкай літаратуры ХІХ ст.

Штогод адзначаецца 21 лютага. Гэта чарговы напамін пра неабходнасць захавання і развіцця нашага нацыянальнага багацця.

Цяжкасці засваення мовы ў сярэдняй школе, памылкі ў карыстанні моўнымі сродкамі амаль на любым узроўні, новыя дыпламатычныя, культурныя сувязі… Гэтыя і іншыя фактары прымушаюць звярнуцца па дапамогу да акадэмічных вучоных. В.а. дырэктара Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі Ігар Капылоў падзяліўся новымі планамі, скіраванымі на папулярызацыю роднай мовы.

Дзень роднай мовы – міжнароднае свята, устаноўленае ЮНЕСКА ў 1999 годзе з мэтай падтрымкі моўнай і культурнай шматстайнасці ў свеце.

Дата 21 лютага была абрана ў памяць аб падзеях 1952 г. у Бангладэш (у той час так званай Усходняй Бенгаліі), калі пакістанская паліцыя расправілася з удзельнікамі мірнай маніфестацыі за наданне бенгальскай мове статусу дзяржаўнай. У выніку крывавых падзей у Дацы пачаліся масавыя пратэсты, што выліліся ў вайну за незалежнасць, якая завяршылася ў 1971 г. стварэннем дзяржавы Бангладэш.